ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΚΑΝΕΙΣ ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ;

Η ελευθερία δεν είναι ένα ιδεώδες, αλλά μία δυνατότητα, μία πρακτική, είναι η αλήθεια αυτού που δεν ορίζεται. Αποποιούμενοι κάθε ιδέα που έχει να κάνει με μία «έννοια» της ελευθερίας, τότε θα έχουμε το πράγμα καθαυτό: όχι την εικόνα ή το ομοίωμα, αλλά την ουσία. Εάν θέλουμε να δούμε την ίδια την εξέλιξη της ζωής ως ποτάμι που οδηγείται προς την ελευθερία, τότε έχουμε δύο επιλογές: είτε να ανατρέξουμε έως την πηγή, είτε να ακολουθήσουμε το ποτάμι έως την εκβολή του, στη θάλασσα. Το άσχημο σε αυτήν την περίπτωση θα ήταν να αράξουμε στις όχθες, να βγούμε στις ακτές ή να μπατάρουμε.

Ελεύθερος κανείς γεννιέται ή γίνεται; Η ελευθερία αφορά βέβαια τη δράση, αλλά και μία κατά-σταση. Το βίωμα μόνο της ελευθερίας είναι δυνατό, όχι η καθολική ύπαρξή της. Επίσης, το βίωμα αυτό έχει ανάγκη μία εγρήγορση. Η κίνηση προς την ελευθερία είναι που οδηγεί στην απελευθέρωση, όχι η πεποίθηση ή μόνο η σκέψη. Αν κάτι γίνεται κατανοητό ως ελευθερία, δεν είναι σίγουρο ότι πρόκειται για την ίδια την ελευθερία.

Αλλά κατά πόσον μας αφορά η ελευθερία; Το θέμα είναι ότι δεν «μας αφορά», δηλαδή δεν έχει αρμούς με κάτι. Καθετί που περιορίζει τη δυνατότητα ελεύθερης ύπαρξης νοούμενης ως επαφή με το απόλυτο, την αλήθεια και το αγαθό είναι ψεύδος. Ακόμη και ο όρος «σχέση», προορίζεται να εγκαταλειφθεί, καθώς μόνο έτσι υποδηλώνεται η ύπαρξη του ελεύθερου όντος. Η σκάλα που οδηγεί έως Εκεί, δεν φτάνει συνήθως πολύ ψηλά, ή συχνά πέφτει. Ο λόγος είναι πως δεν έχει που να στηριχθεί. Αν κανείς υπέθετε ότι φτάνει κάπου, θα ήταν βαθιά νυχτωμένος, διότι δεν έφτασε έως Εκεί, όπου τίποτα άλλο δεν χρειάζεται. Ο τρόπος για να αντικρίσουμε το βασίλειο της ελευθερίας είναι να κλείσουμε τους οφθαλμούς∙ τότε θα δούμε ένα φως που ήδη υπάρχει, που υπήρχε ανέκαθεν, προερχόμενο από το βάθος του χρόνου, και προεκτείνεται έως το άπειρο. Ο χρόνος και ο χώρος είναι οι σχετικές διαστάσεις που περιορίζουν, αλλά καθετί που τις υπερβαίνει δεν ταυτίζεται απαραίτητα με την ελευθερία. Η αλήθεια του Αγαθού είναι η μόνη που μπορεί να οδηγήσει σε ένα ξύπνημα μέσα στον εαυτό, όπου τίποτα δεν θα θυμίζει το γήινο κέλυφος της φθαρτότητας και της ματαιότητας.

Αλήθεια! Πόση αλήθεια αντέχει κανείς; Πόση αλήθεια χωράει στην κεφαλή μίας βελόνας; Αν ακολουθήσουμε λοιπόν το ποτάμι προς τη μεγάλη θάλασσα, η ψυχή πρώτα θα χαθεί και μετά θα ενωθεί με το όλον. Αν στραφούμε προς την πηγή, θα εμβαπτιστούμε και μετά θα διαφωτιστούμε. Τίποτα δεν μας αφορά, δεν «σχετίζεται», πριν οδηγηθούμε στην αιτία και στην πηγή του όλου. Μόνο τότε η ζωντανή σχέση με Εκείνο, παρέχει τη δυνατότητα της ελεύθερης ύπαρξης.             

ΑΛΛΑΓΗ ΤΙΤΛΟΥ ΣΤΟ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟ. ΓΙΑ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΦΩΣ

Αυτή είναι η πρώτη ανάρτηση εν έτει 2014. Ο λόγος για τον οποίο άργησα να προσθέσω κείμενο, δεν είναι απλά οι άλλες τρέχουσες ασχολίες, αλλά εν μέρει η αμφιβολία και η αναζήτηση της επιβεβαίωσης με άλλους πιο έγκυρους τρόπους. Παρόλα αυτά, αυτό είναι το πρώτο μπλόγκ που δημιούργησα. Δεν γνωρίζω αν είναι η πιο αγαπημένη από τις ιστοσελίδες μου, αλλά είναι σίγουρα η πιο γενική από φιλοσοφική οπτική και με μεγάλη γκάμα θεμάτων. Κάποια μεγαλύτερη επιμέλεια των κειμένων θα χρειαζόταν, αλλά εφόσον κατέληξα σε νέο τίτλο του παρόντος (Φιλοσοφικές Σημειώσεις) μπορώ να πω ότι πλέον συλλέγω εδώ στοχασμούς που χαρακτηρίζονται από μεγαλύτερη αυθορμησία, χωρίς να είναι εντελώς δίχως προετοιμασία. 
     Θυμάμαι όταν άρχισα παλιότερα την ανάγνωση ενός μικρού βιβλίου του Μισέλ Φουκώ, με τίτλο Η τάξη του Λόγου, μεταφρασμένο στα ελληνικά, γύρω στις 60 σελίδες, από τις εκδόσεις Ηριδανός, τις πρώτες φράσεις του μεγάλου ανδρός: «Θα μου άρεσε να μπορώ να ξεγλιστράω εύκολα, τόσο στη σημερινή αγόρευση, όσο και σ’ αυτές που θα ακολουθήσουν, ίσως για χρόνια. Θα προτιμούσα, αντί να παίρνω το λόγο, να βρίσκομαι μέσα στη ροή του και να είναι αυτός που θα με οδηγεί πέρα από κάθε αρχίνισμά του (…)». Βέβαια καταλαβαίνω ότι ο Φουκώ εννοούσε ότι το ανθρώπινο υποκείμενο αναγκαστικά υπάγεται σε μία και σε όλες τις τάξεις του λόγου, ότι είναι απλά υποχείριό του, χωρίς ελευθερία, ένα νευρόσπαστο, μία κούκλα, χωρίς αντοχή και αντίσταση, που άγεται και φέρεται… ο άνθρωπος ως αντικείμενο του λόγου είχε για τον Φουκώ πεθάνει… Κατά πόσον μας αφορά σήμερα η «τάξη του λόγου», και υπάρχει ακόμη μία τέτοια τάξη ή οι τάξεις; Έχει σήμερα αξία να μιλάμε για την υποδούλωση στον λόγο; Η αγόρευση του Φουκώ συνεχίζεται σήμερα, αναπαράγεται σε πολλές μορφές και τάξεις του λόγου, έχει διαδοθεί τόσο ώστε οι παραπομπές στον χώρο των κοινωνικών επιστημών σε αυτήν να ξεπερνούν όλες τις άλλες. Όμως δεν θέλω να παινέσω την αξία του έργου του Φουκώ. Δεν είναι αυτός ο στόχος μου. Απλά θα ήθελα και εγώ να αρχίσω κάτι και να με βγάλει μακριά, πολύ μακριά. θα ήθελα, όπως θα έλεγε ο Πλωτίνος, να επιστρέψω στην αρχή των όντων και να δω τον λόγο στην ψυχή να φτάνει μέχρι την ύλη, να χαθεί κάθε υπόνοια του κενού. Το κενό στο οποίο αναφέρεται ο Φουκώ, το άπειρο κενό. Το θέμα είναι λοιπόν όταν επιστρέφουμε να μην ξεγλιστράμε, αλλά να αισθανόμαστε πλήρεις, ούτως ώστε ο λόγος να γεννάται από την ψυχή ως αντανάκλαση του νου που βλέπει το απόλυτο, και κάθε δυνατότητα της ύλης να ανάγεται έως Εκεί, έως ότου πειστούμε ότι το σύμπαν δεν υπάρχει όπως το νοούμε, αλλά όπως αυτό μας νοεί. Το ίδιο το σύμπαν, ο κόσμος των αρχαίων, για να μην μοιάζει με «κεκοσμημένον πτώμα», χρειάζεται τον φωτισμό του απολύτου φωτός.